Son dakika haberine göre, Türkiye’ye getirilen 2.8 milyon doz BioNTech aşısı Sağlık Bakanlığı depolarına yerleştirildi. Aşılar, saklama koşullarına uygun olarak tasarlanan özel odalarda eksi 80 derecede muhafaza ediliyor.
Aşıların, analiz çalışmasının ardından uygulanması bekleniyor. Sırası gelenler tercihlerine göre randevu sisteminden Pifizer-BioNTech’in ya da Çin şirketi Sinovac’ın geliştirdiği “CoronaVac” aşısı olabilecek.
KODLAMA SONRASI...
Sağlık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, aşı çalışmalarına BioNTech aşısının da dahil olduğu belirtildi. Son sevkiyatlarla toplam 2.8 milyon doza ulaşan BionTech aşılarının, özel koşullara uygun şekilde Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı depolarına yerleştirildiği aktarılan açıklamada, aşının analiz çalışmalarının ardından uygulanmaya başlanacağı kaydedildi.
Açıklamada, aşının nisanda 4.5 milyon doza ulaşacağı ve 30 milyon doz için firmayla opsiyonlu anlaşma sağlandığına dikkat çekildi. Türkiye’ye özgü aşı güvenliğini sağlayan Aşı Takip Sistemi (ATS) ile gerekli olan kare kodlama işlemlerinin tamamlanmasıyla birlikte, aşıların illere sevkinin başlayacağı kaydedilen açıklamada, “Sevk sırasında özel koli ve sıcaklık kayıt cihazları kullanılacak.
Aşılar, il depolarında kuru buz dolu kolilerde 5-15 gün oda sıcaklığında veya eksi 20 derecede 14 gün saklanabiliyor. Aşı uygulama merkezlerine, 120 saat içerisinde uygulanabilecek doz sayısı kadar flakon sevk edilecek.
Aşı uygulama merkezi teslim aldığı aşıları 2-8 derecede aşı dolabında saklayacak” dendi. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar Dairesi Başkanlığı’ndan Dr. Tarkan Mustafa Yamanoğlu da aşının hazırlık aşamasının da farklı olduğuna değinerek şunları kaydetti:
“Flakonlarımız çok dozlu olacak ve hazırlık aşamasında da yine tecrübeli personelle bu işin yürütülmesi gerekiyor. Bu amaçla son bir ay içerisinde iki kez canlı olarak kullanıcılara eğitimler verildi.
Gerekli talimatlar, eğitim notları, video çekimleri de tamamlandı. Bunları da en kısa sürede kullanıcılara ulaştıracağız ve herhangi bir sorun yaşamadan başarılı bir şekilde mRNA aşısını da uygulamaya sokacağımızı tahmin ediyoruz.”
‘AŞI SIKINTISI VAR’
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) 2. Başkanı Hacı Yusuf Eryazğan bazı illerde randevu verilmesine karşın, aile sağlığı merkezlerinde aşı olmadığına ilişkin bildirimler aldıklarını belirti ve kendilerine gelen geri bildirimlere ilişkin şunları söyledi:
“Dün (31 Mart) aile hekimleri bir çok sıkıntı ile karşılaştı. Birçok ilden AHEF’e geri bildirimler geldi. Van, İstanbul, Muğla, Aydın, İzmir ve Antalya gibi illerimizden bir çok geri bildirim geliyor. Randevu sayıları çok olmasına rağmen aşı sayısı çok az.
Antalya’da bir aile hekiminin 7 randevusu olduğu ama 2 aşının bulunduğu gibi bildirimler alıyoruz. İstanbul’da 31 Mart sabahı itibarıyla birçok ASM’de aşı olmadığı, sabah aşı randevularının geri döndüğü noktasında geri bildirimler geliyor.
Açıkçası aşı tedariki noktasında AHEF olarak bu noktayı çoğu kez vurgulamıştık ama aşı tedariği ve aşının aile sağlığı merkezlerine ulaştırılmasında halen sıkıntılar yaşanıyor. Özellikle İstanbul’da sabah saatlerine randevu alan vatandaşların birçoğu aşı olamamakta.
Çünkü aşı genelde öğlen ya da öğleden sonra geliyor. Bazen de sayı olarak az geliyor. Aşı tedariği noktasında hızlı ve güvenli lojistik sağlanmalı. Aşı ile ilgili diğer lojistik imkanların da aile hekimlerine hızlıca sağlanması lazım.
Ayrıca maske eldiven, dezenfektan noktasında aile hekimlerinin bir senedir yeterli desteği de görmediğini biliyoruz. Bu noktada uyarmamıza rağmen, bakanlığımız İş Kanunu’na aykırı bir şekilde çalışma sağlığını tehlikeye atmakta.”
YILDA 1 MİLYAR DOZ ÜRETİM
Bu arada Türk asıllı, Alman bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin ve eşi Dr. Özlem Türeci’nin kurucu ortağı olduğu Alman biyoteknoloji firması BioNTech’in, Kovid-19 salgınına karşı geliştirdiği aşının Marburg’daki üretim tesisi gazetecilere açıldı.
Avrupa İlaç Ajansı’ndan onay alan Marburg’daki tesisler, Avrupa’daki ve dünyadaki en büyük mRNA (mesajcı RNA) aşı üretim tesislerinden biri kabul ediliyor. Tam olarak faaliyete geçtiğinde, yılda 1 milyar doz Kovid-19 aşısının üretilebileceği tesislerdeki tek bir mRNA kazanında 8 milyon aşı dozu üretilebiliyor.
Üretim hacmini en üst düzeye çıkarmak için şu anda Marburg’da 400 BioNTech çalışanı haftanın 7 günü 24 saat esasına göre çalışıyor. Kontrollü normalleşme ve mutant etkisiyle birlikte mart ayının ilk yarısı ile son yarısında vaka sayısında yüzde 94, ölümlerde ise yüzde 92 artış yaşandı.
Türkiye’deki vaka ve kayıp tablosunu Milliyet’e yorumlayan Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, “Türkiye 22-28 Mart haftasını günlük ortalama 217 bin test, 27 bin 864 olgu, 145 vefat ve yüzde 12.8 test pozitifliği ile en şiddetli pandemi dönemini yaşıyor.
3. dalganın zirve noktası, bir ve ikinci dalgada oluşan zirvenin de üzerine çıkacağı anlaşılıyor” dedi. Ocak sonunda mutant varyantlar 17 ilde, 25 Şubat’ta 49’a, 3 Mart’ta ise 70 kente tespit edildiğini belirten Yavuz, şunları dedi:
“10 Mart’ta 76 ilde toplam 41 bin 488 B117 (İngiliz) mutantı, 9 ilde toplam 61 Güney Afrika mutantı, 1 ilde 2 Kaliforniya-New York mutantı ve 1 kişide ise Brezilya mutantı olduğu açıklanmıştı. 30 Mart’ta saptanan 37 bin 303 vaka en yüksek resmi sayı.
Daha vahimi şimdiye kadar haftalık ölüm sayısında bu denli sert bir yükseliş görmemiştik. Üstelik virüs sıklıkla 40-60 yaş dilimindeki vatandaşları yaşamdan kopartıyor. Endişe etmemiz gereken bir tablonu içindeyiz.”
Connecticut Üniversitesi Alerji ve İmmünoloji bölümünden Prof. Dr. Derya Unutmaz da, B117’nin çok hızlı bir şekilde yayılmaya devam etmesinden endişeli olduğunu belirterek, “Bu tablonun olacağını iki ay önce öngörmüş ve uyarılarımız sıralamıştık” dedi.
Mutasyonlu virüsün yayılımını durdurmak için tedbirlerden ödün vermemek olduğuna işaret eden Unutmaz, “Koronavirüs mutasyon geçirse de antikordan kaçamıyor! Biontech-Pfizer aşısının mutasyonlu virüsü de etkisiz hale getirdiği ortaya çıktı.
Endişe edeceğimiz tek adres Güney Amerika ve Güney Afrika’da görülmeye başlanan 501Y.V2 varyantı. Bu yeni varyantın antikorun etkisini azalttığına dair veriler yayınlandı” dedi. Kapalı alanlarda cerrahi maskenin etkisiz kalabildiğini söyleyen Prof. Dr. Unutmaz’ın uyarıları şöyle:
AÇIK HAVA DEĞİL
“Türkiye’de vaka sayıları daha da artacaktır. B117 girdiği ülkede çok hızlı yayılıyor. Kapalı ortamlarda çift maske takılması gerektiğini ısrarla söylesek de dikkate alınmadı. Tek cerrahi maske kapalı ortamlar için yetersiz. Türkiye’deki virüs yayılımında asıl sorun sokakta, sahilde, parkta, bahçede değil.
Kapalı alanlarda oluşan kalabalıklar ve bu alanlarda maske çıkarılmasından dolayı varyant virüs yayılıyor. İnsanlar açık havada istedikleri kadar vakit geçirebilirler. Tenha açık alanlarda maskeye bile gerek yok ancak kapalı ortamlarda çift maske takılması en kritik önlem. Havalandırması iyi olmayan kapalı alanlarda virüs belli süre odada kalıyor.”
TABLO TERSİNE DÖNDÜ
Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan da, tüm tedbirleri bir anda kaldırmanın doğru bir yaklaşım olmadığını belirterek, şunları dedi: “Vatandaş, normalleşmeyi ‘Salgında başarılı olduk, tehlike geçti’ diye algıladı.
Giderek maske, mesafe kuralına uyan insan sayısı azalıyor. Eldeki veriler, çocukların B117’den daha olumsuz etkilendiği yönünde. Pandeminin başında 0-9 yaş grubunu süreci hasarsız atlatacak grup diye görürken, mutant virsüle birlikte bu tablo da tersine döndü. Yeni doğan bebekler de bile virüs tespit edebiliyoruz.”
BAKAN KOCA: 10 GÜN İÇİNDE 4.5 MİLYON DOZ
Öte yandan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, dün düzenlenen Bilim Kurulu toplantısı sonrası yazılı açıklama yaptı. Bakan Koca, “Artık yapmamız gereken, kendimizi korumak ve aşı sıramızı beklemektir” diyerek şunları ifade etti:
“2 milyon 800 bin doz BioNTech aşısı elimizde. 10 gün içinde bu sayı 4.5 milyon doza ulaşacak. Bu aşı her ilde belli hastanelerde uygulanacak. Mevcut aşılardan hangisini tercih edeceği kişiye bağlıdır. Aşı sırası gelenler, söz konusu hastanelerden randevu alırken aşı tercihini belirterek randevu almalıdır.
Şu anda 2 Nisan Cuma günü için randevu verilmeye başlanmıştır. Hedefimiz en geç haziran sonuna kadar nüfusun büyük çoğunluğunu aşılamaktır. Bu hedefe ulaşmak için gereken gayreti ve kararlılığı kesinlikle göstereceğiz. Hedefimiz, aşıyla toplum bağışıklığıdır.
Mutasyona uğrayan virüslerin yayılım hızını artırdığı büyük bir ciddiyetle ele alınmaktadır. Ülkemizde tespit edilen varyantlar dikkat çekicidir. İngiltere varyantı, 81 ilde 180 bin 448 örnekte tespit edilmiştir. Güney Afrika varyantı, 11 ilde 169 örnekte tespit edilmiştir.
Brezilya varyantı, 2 ilde 4 örnekte tespit edilmiştir. California-New York varyantı 1 ilde 2 örnekte tespit edilmiştir. Toplamda ortaya çıkan tablo, İngiltere varyantının ülkemizdeki vakaların yüzde 75’ini oluşturduğunu, klasik tip koronavirüsün yerini aldığını ortaya koymaktadır.”
