Zebra midyeleri en çok Van'da bulunuyor

Son yıllarda denizleri ve tatlı suları hızla istila etmeye başlayan zebra midyeler, büyük tehlikenin habercisi. Barajların ömrünü yarı yarıya azaltan, su borularına yapışarak istila eden zebra midyeler tatlı sularda da hızla yayılmaya başladı.

Peki zebra midyeler ülkemizde en çok hangi bölgelerde görülüyor? Bu midyelerin balıkçılık sektörüne, ekosisteme ve Türkiye ekonomisine ne gibi zararları var? Ne gibi önlemler alınabilir?

Yenisafak.com’a değerlendirmede bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi ve Van Gölü Su Altı Araştırmaları Derneği Başkanı Mustafa Akkuş, zebra midyelerin Türkiye’de gündeme 2000’li yıllarda gelmeye başladığını söyledi. Barajlardaki iletim kanallarının zebra midyeler tarafından tıkanmaya başladığını dile getiren Akkuş, “Ülkemizin tamamına yakınına yayılmış durumda olan zebra midyelerin dağılım alanı ile ilgili güncel bir çalışma bulunmuyor. 2005 yılında DSİ tarafından yapılan çalışmada ülkemizin 27 farklı su kaynağında zebra midyenin varlığı belirlendi. Fakat aradan geçen 14 yıl göz önüne alındığında zebra midyenin ülkemizdeki çok daha fazla su kaynağına yayıldığını söyleyebiliriz” açıklamasında bulundu.

İnsan sağlığına zararları konusunda çalışma yok

Zebra midyelere yönelik çalışmaların ağırlıklı olarak barajlarda yol açtığı ekonomik zararlar üzerine olduğunu belirten Akkuş, “Zebra midyelerin insan sağlığı üzerine zararları konusunda ülkemizde bir çalışma bulunmamaktadır. Zebra midye, insan sağlığından ziyade sucul ekosistemdeki dengeyi tamamen alt üst ediyor. Özellikle sucul ekosistemlerdeki besin zincirinin ilk halkası olan planktonlar üzerinde büyük bir etkiye sahip. Yetişkin bir Zebra midye bir günde bir litre suyu filtre ederek içerisindeki bütün planktonları tüketmekte ve ekosistemdeki bütün besin zincirine zarar vermektedir” dedi.

Ekonomiye milyonlarca liralık zararı var

Bu midyelerin balıkçılık sistemine, ekosiseme ve Türk ekonomisine verdiği zararlardan bahseden Akkuş sözlerini şöyle sürdürdü:

“Öncelikli olarak şunu bilmemiz gerekmektedir, istilacı yani bir ortamda doğal olarak bulunmadığı halde sonradan değişik yollar ile ortama giriş yapan türler ortamın mevcut dengesini her zaman için bozmaktadır. Zebra midyelerin üreme kabiliyeti çok yüksek dayanıklı bir canlı türdür. Girdiği ortamlarda diğer canlıların azalmasına yaşam habitatlarının azalmasında neden olur.

Ülkemizde balıkçılığa ilişkin sağlıklı bir kayıt sistemi olmadığından zebra midyenin, Türkiye balıkçılığı ve ekonomisine açacağı zararlar ile ilgili kesin bir rakam söylemek çok zor. Fakat balık stoklarının azalması ve balıkçılıkta kullanılan malzemelerin göreceği zarar göz önüne alındığında bu rakamın milyonlarca lira olacağını söylemek mümkündür.”

Zebra midyelerin üremesinin önlenmesi mümkün değil

Zebra midyelerin engellenmesi için neler yapılabilir ne gibi önlemler alınmalı? sorusuna yönelik Akkuş, “Doğal ekosistemler binlerce kilometre karelik devasa ekosistemlerdir. Şayet evimizin önündeki havuzda bir sorun gelse bu sorunu rahatlıkla önleyebiliriz. Fakat doğal ekosistemler birçok canlının yaşadığı karmaşık ilişkilerin olduğu hassas ortamlardır. Bu nedenle bu ortamlarda meydana gelecek olan zararların önüne geçilmesi çok zordur” açıklamasında bulundu.

Zebra midye ile ilgili ülkemizde genellikle barajlarda iletim kanallarının özel boyalar ile boyandığını ya da tazikli su ile kanalların temizlendiğini belirten Akkuş, “Fakat bu yöntemler geçici ve sorunun çözümünden çok uzaktır. Zebra midyelerin bir ortama girmesinden sonra üremesinin önlenmesi günümüz itibari ile mümkün değildir. Zebra midye konusunda yapılacak en önemli mücadele yayılmasının önlenmesidir. Yani bir ekosistemden diğerine taşınmasını önlemeliyiz” diye konuştu.

“Günümüz itibariyle zebra midye tehlikesi konusunda yetkili kurumların çok farkında olduklarını söylememiz mümkün değil” diye konuşan Akkuş “Fakat ilerleyen yıllarda ülkemiz balıkçılığı için en büyük sorunlardan biri olacağı kaçınılmaz bir durum gibi görülmektedir” dedi.

Zebra midye yenir mi?

Zebra midye Türkiye’de insan gıdası olarak tüketilmiyor. Dünyada gıda olarak tüketildiği herhangi bir bölge olup olmadığına dair araştırmalar ise devam ediyor. Fakat midyeler bulunduğu ortamlardaki suyu süzerek belendikleri için ortamdaki bir çok ağır ve zararlı metalleri bünyelerinde biriktirmeleri bakımından gıda olarak tüketilmelerinde dikkatli olunması gerekiyor.